Nieuw NDE-bestuurslid Afelonne Doek wil diversiteit benadrukken

Sinds 1 april is Afelonne Doek IISG-directeur Henk Wals opgevolgd als bestuurslid namens het Humanities Cluster van de KNAW, omdat hij overstapte naar DANS. Maar nieuw in het Netwerk Digitaal Erfgoed is ze allerminst, zegt ze lachend. Ze dacht mee over de opzet van het Netwerk Digitaal Erfgoed, hielp het in de steigers te zetten en adviseerde vervolgens als lid van de programmaraad over de doorontwikkeling ervan. Een flinke staat van dienst dus.

‘Trek samen op’

Haar overtuiging dat je als erfgoedinstelling de dingen niet meer alleen kunt doen, is de afgelopen jaren alleen maar sterker geworden. ‘De netwerkgedachte is nu echt leidend. Neem de erfgoedinstellingen die samen het gesprek aangaan met de softwareleveranciers zodat het mogelijk wordt om bijvoorbeeld de eigen data als linked open data vanuit het collectiebeheersysteem te kunnen exporteren. Van deze ontwikkelingen in de software kunnen vervolgens ook andere klanten gebruikmaken.’

Hoewel de netwerkgedachte steeds meer vorm krijgt, zou het nog meer een vanzelfsprekendheid kunnen worden. En nog dieper in de organisaties geworteld moeten zijn, vindt Afelonne. ‘Ontwikkel je als instelling iets nieuws, denk dan ook meteen na over welke collega-organisaties hier mede profijt van kunnen hebben. En betrek ze erbij. Deel je kennis.’

‘Geef onderzoeksresultaten terug’

De netwerkgedachte geldt ook voor het samen optrekken in onderzoek, vindt Afelonne. Graag legt ze steeds een verbinding tussen de onderzoeks- en de erfgoedwereld. Een goed voorbeeld vindt ze het project Golden Agents. ‘Verschillende onderzoeksinstituten, archieven en bibliotheken bestuderen samen de creatieve industrie in de Gouden Eeuw. De notarisakten en boedelinventarissen bieden informatie over bezittingen van culturele goederen uit alle lagen van de bevolking. De verspreide bronnen zullen met elkaar verbonden worden door linked open data. Het stelt onderzoekers in staat om vragen te stellen die eerder niet beantwoord konden worden – simpelweg omdat je die bronnen niet op een gestructureerde manier kon bekijken.’

Dit onderzoek levert onder andere begrippenlijsten op van hoe die culturele goederen werden aangeduid in de notarisakten en boedelinventarissen. En die termen kun je weer gebruiken om erfgoed beter doorzoekbaar te maken. Zo worden volgens Afelonne de onderzoeksresultaten van dit project teruggegeven aan het netwerk van de erfgoedinstellingen. En daar profiteren de eindgebruikers van digitaal erfgoed op hun beurt weer van.

‘Organiseer je werk inclusiever’

Heel belangrijk in zijn algemeenheid en in het netwerk in het bijzonder vindt Afelonne het onderwerp diversiteit. Daarbij gaat het haar er niet alleen om het netwerk diverser en inclusiever te maken, zodat grote en vooral ook kleine (vrijwilligers)organisaties zich aansluiten. ‘Het gaat ook om het erfgoed dat we aanbieden. Denk aan vragen als: welke collecties stel je beschikbaar, hoe ga je om met de terminologieën die in je thesaurus zitten, hoe inclusief zijn die en hoe gedeeld is de geschiedenis die je naar buiten brengt? Heb je als instelling alle potentiële gebruikers in het vizier? Ik zou die diversiteitsgedachte graag terug willen zien in de activiteiten van de instellingen. Met bewustwording en de kracht van het netwerk kunnen we zorgen dat erfgoed echt toegankelijk is voor iedereen.’