Nederlandse bijdrage aan IIIF maakt beschrijven van gegeorefereerde kaarten mogelijk
Jules Schoonman en Bert Spaan, bedenkers van de open source kaartentool Allmaps, hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan het International Image Interoperability Framework (IIIF). Ze werkten mee aan een extensie om gegeorefereerde kaarten binnen IIIF te beschrijven. Ook hebben ze Allmaps verder verbeterd.
Screenshot (detail) van de Allmaps Viewer waarin de Plattegrond van Rotterdam in 10 bladen (1897) is geladen, afkomstig van het Stadsarchief Rotterdam. De kaartbladen zijn ieder afzonderlijk gegeorefereerd en worden in de Viewer naast elkaar gelegd en tegelijkertijd getoond. Deze functionaliteit is ontwikkeld dankzij de subsidie van Stichting Pica.
Screenshot (detail) van de Allmaps Viewer met een detail van de Nieuwe plattegrond der stad Rotterdam (1800), afkomstig van het Nationaal Archief. In de verbeterde Viewer kan de achtergrondkleur van een kaart transparant worden gemaakt, waardoor deze vergeleken kan worden met de onderlaag.
Screenshot (detail) van de Allmaps Viewer met een detail van Plan-Witteveen (1941, blauw gekleurd, afkomstig van het Stadsarchief Rotterdam) en het Basisplan van Van Traa (1946, rood gekleurd, afkomstig van het Nationaal Archief). Een nieuwe feature van de Viewer die later dit jaar voor iedereen beschikbaar komt, is het kleuren van verschillende kaartlagen. Hierdoor kunnen deze beter met elkaar vergeleken worden.
Dit is IIIF
Het International Image Interoperability Framework (IIIF, spreek uit: triple-eye-eff) is een set regels waarmee digitale afbeeldingen op een gestandaardiseerde manier gedeeld kunnen worden. Dit betekent dat afbeeldingen van verschillende bronnen, zoals musea, bibliotheken en andere erfgoedorganisaties, op eenzelfde manier bekeken, gedeeld en gebruikt kunnen worden, ongeacht waar ze vandaan komen. Het helpt bij het makkelijker uitwisselen en presenteren van beeldmateriaal op het internet. Een internationaal consortium zorgt voor het beheer en uitbreiding van de regels, en de kennisuitwisseling tussen instellingen, ontwikkelaars en leveranciers. De ‘regelset’ is onlangs uitgebreid om ook gegeorefereerde kaarten te beschrijven, waardoor ze met iedereen gedeeld kunnen worden.
Het klinkt een beetje als een jongensdroom, en dat is het misschien ook wel. Jules Schoonman, digital curator bij TU Delft Library, en Bert Spaan, freelance software developer, ontwikkelden een paar jaar geleden Allmaps. Met deze open source software kan iedereen digitale kaarten delen en georefereren. Het goede nieuws is dat de georeferentie-extensie nu als algemene standaard is gepubliceerd, los van Allmaps. ‘Dit hebben we kunnen realiseren dankzij een pilot binnen de programmalijn “Verbonden digitaal erfgoed van bibliotheken” van Stichting Pica,’ vertelt Jules.
Deze extensie is uitgegroeid tot een communityproject, waaraan verschillende collega’s binnen het IIIF-consortium hebben bijgedragen. ‘Samen hebben we het verder verbeterd.’ Vervolgens brak er een spannende tijd aan toen het voorstel ter goedkeuring werd voorgelegd aan de beoordelingscommissie. Gelukkig kwam al snel het verlossende woord en is de extensie inmiddels goedgekeurd en gepubliceerd. Iedereen die IIIF gebruikt, kan nu geografische gegevens van kaarten vastleggen met behulp van de georeferentie-extensie.
Wat is georefereren?
Georefereren is het koppelen van locaties op historische kaarten aan geografische coördinaten. Het begint met het uitknippen van de kaart, zodat alle omringende informatie wordt weggelaten. Dit wordt het masker genoemd. Vervolgens worden meerdere herkenbare punten (zoals kerktorens of kruispunten van wegen) zowel op de historische kaart als op een moderne kaart geselecteerd. Met behulp van deze controlepunten kan de historische kaart als laag op een moderne kaart worden getoond.
Nog een IIIF-extensie: navPlace
‘De georeferentie-extensie sluit perfect aan bij de eerder goedgekeurde navPlace-extensie binnen IIIF,’ zegt Jules enthousiast. ‘Stel je voor dat je een verzameling foto’s hebt waarvan je de locatie ongeveer kent. Dankzij de navPlace-extensie is het mogelijk om die locaties eenvoudig op een kaart weer te geven. Tegelijkertijd kun je met de georeferentie-extensie cartografisch materiaal georefereren. Met de plugins van Allmaps kun je bijvoorbeeld de foto’s positioneren op een historische kaart. Dit zorgt voor allerlei nieuwe mogelijkheden om erfgoed te presenteren, met behulp van open standaarden en open source software.’
Ook Allmaps-viewer geperfectioneerd
Ook hebben Jules en Bert niet stilgezeten wat betreft hun eigen product, Allmaps. Binnen de programmalijn ‘Verbonden digitaal erfgoed van bibliotheken’ hebben ze de viewer van Allmaps naar een nieuw niveau getild. Zoals eerder aangekondigd is het nu mogelijk voor gebruikers om meerdere historische kaarten op een moderne kaart te projecteren en deze in de viewer te bekijken. ‘We hebben er ook voor gezorgd dat het beeld stabiel blijft wanneer je tot op detailniveau inzoomt op een kaart. Alles verloopt nu veel soepeler,’ zegt Jules.
Verder werken Jules en Bert aan verschillende vervolgprojecten. Zo maken ze samen met ontwikkelaar Manuel Claeys Bouuaert, in opdracht van de Universiteit Gent, een plugin van Allmaps voor Leaflet, een veelgebruikte kaartviewer. ‘Het mooie aan al deze opdrachten en samenwerkingen is dat we voortdurend werken aan het verbeteren van Allmaps, waar uiteindelijk alle gebruikers van profiteren.’
Lees verder
Meer informatie over Allmaps vind je op allmaps.org. Een overzicht van recent gegeorefereerde kaarten is beschikbaar op latest.allmaps.org.
De gebruikte screenshots zijn gemaakt met behulp van een voorbeeldcollectie met historische kaarten van Rotterdam, afkomstig van verschillende instellingen. Bekijk de gehele collectie.
Op de hoogte blijven?
Gerelateerd nieuws