Peter Scholing (Biblioteca Nacional Aruba): Aruba’s erfgoed is een wereldwijd puzzelstuk

Peter Scholing: ‘Aruba ligt in de Caribische Zee, vlak voor de kust van Venezuela. Het eiland heeft een historie van handel, migratie en kolonialisme, en vele uitwisselingen met nabijgelegen eilanden. Veel van wat er op Aruba is vastgelegd, is hier niet achtergelaten. Daardoor strekt ons erfgoed zich uit over de hele wereld, van Oranjestad tot Caracas, en van London tot Leiden tot aan Den Haag en Tilburg.’

Puzzelstukjes

‘Je kunt je voorstellen hoeveel moeite het kost voor een geïnteresseerde om op zoek te gaan naar al die stukjes Arubaans erfgoed. Daarom zijn we als Biblioteca Nacional Aruba in 2019 begonnen met een website voor onze eigen collectie. Dit is in 2023 uitgegroeid tot het digitale platform Coleccion Aruba, waar het Arubaans erfgoed samenkomt. Hoewel het lijkt op één collectie, leveren verschillende organisaties materiaal aan.’

Tien partnerorganisaties

‘Gaandeweg hebben we de deelnemende organisaties gevraagd om een convenant te ondertekenen, vergelijkbaar met het manifest van het Netwerk Digitaal Erfgoed. Het convenant is vrijblijvend, maar met de intentie dat we samenwerken en dat je bereid bent je in te spannen voor het digitaal erfgoed. Eigenlijk zijn we met elf  partnerorganisaties (tien lokale organisaties en een uit Nederland met veel Caribisch materiaal) een soort Arubaans Netwerk Digitaal Erfgoed geworden.’

Ondertekening NDE-manifest

‘In 2019 heeft directeur Astrid Britten namens Biblioteca Nacional Aruba het manifest van het Netwerk Digitaal Erfgoed ondertekend. En in 2022 heb ik zelf mede mijn handtekening mogen zetten namens het samenwerkingsverband Coleccion Aruba, samen met Archivo Nacional Aruba en cultuurfonds UNOCA.’

Oproep

‘In het LinkedIn-bericht dat over deze laatste ondertekening verscheen, deed ik een oproep aan organisaties in Nederland om contact op te nemen als ze materiaal hebben dat betrekking heeft op Aruba en het Caribisch gebied. In voorgaande jaren hebben we dit ook gedaan, maar het feit dat we nu een digitaal uithangbord hebben in de vorm van onze website, en ook nog eens deel uitmaken van hetzelfde netwerk, heeft denk ik voor extra goodwill gezorgd. We kregen reacties van meerdere organisaties in Nederland.’

Transkribus en IIIF

‘In 2019 maakten Biblioteca Nacional Aruba en Archivo Nacional Aruba kennis met de handschriftherkenningstool Transkribus en slaagden erin om handschriften vindbaar te maken. Hoewel we pas kortgeleden hiermee zijn begonnen, zijn we al een flink eind op weg: het Arubaans Nationaal Archief heeft inmiddels haar hele koloniale collectie gedigitaliseerd en via de Coleccion Aruba-website full-tekst doorzoekbaar gemaakt. Zelfs IIIF is geen onbekende meer voor ons dankzij onze samenwerking met het Internet Archive, waardoor onze afbeeldingen eenvoudig beschikbaar zijn.’

Voortrekkersrol

‘Het lijkt erop dat we een voortrekkersrol hebben, niet alleen binnen het Caribisch deel van het Koninkrijk. Zo kregen we onlangs een verzoek van het Nationaal Archief van Peru om te vertellen over handschriftherkenning. En dat is slechts één voorbeeld. Onze kennis en samenwerking, waarbij we nadrukkelijk ook de samenwerking met Nederland noemen, reiken tot ver buiten onze regio.’

Caribische realiteit

‘Toch is de realiteit in het Caribisch gebied dat er nog veel geïnvesteerd moet worden in fysieke infrastructuur voor erfgoed. En om de digitale infrastructuur op alle eilanden goed voor elkaar te krijgen zijn ook nog grote stappen te maken. Onze collecties op Aruba en andere eilanden zijn gehuisvest in gebouwen die oorspronkelijk voor andere doeleinden zijn gebouwd. Ze zijn niet per se klimaatbestendig, laat staan dat ze bescherming bieden bij orkaan- of wateroverlast.’

Lobbyen voor fysieke collectie

‘Hoewel we op Aruba dus digitaal redelijk geavanceerd zijn, gaat veel van onze aandacht uit naar de fysieke collectie. Daarom lobbyen we voor een gezamenlijke plek waar zowel onze fysieke collecties als alle digitaliseringsapparatuur veilig kunnen worden bewaard en gebruikt. Dit is een lopend proces waar we hard aan werken.’

Gezamenlijk investeren

‘De budgetten hiervoor zijn niet altijd aanwezig, dus dan moet je creatief zijn. Juist door samenwerking en overleg kom je tot goede oplossingen. Onze digitale videocollectie is nog relatief klein vergeleken met Nederland maar we zijn er ontzettend trots op, net als op onze digitale collectie, met 100.000 items, 40.000 teksten en ruim 1 miljoen pagina’s aan handschriften en publicaties.’

‘De kleinschalige collecties op Aruba maken het wellicht ook overzichtelijker om een investering te doen, om een oplossing te bedenken. Natuurlijk kunnen we met onze tien lokale partnerorganisaties investeren in tien digitale platforms met evenzovele licenties. Maar we kunnen ook samen één investering doen. Dat kunnen we ook op andere niveaus doen. Misschien kunnen we in de toekomst wel een koninkrijksoplossing realiseren, of een oplossing voor een of meer eilanden, waarbij rekening gehouden wordt met de verschillende snelheden.’

Werken vanuit een netwerkstructuur

‘Van onze deelname aan het Netwerk Digitaal Erfgoed heb ik geleerd om te werken vanuit een netwerkstructuur. Je kunt dingen heel centraal en projectmatig proberen aan te pakken op het gebied van digitaal erfgoed, maar soms is het een kwestie van advies vragen of een mailtje sturen naar iemand in je netwerk: hoe doen jullie dat? Kunnen jullie ons helpen? Wij krijgen zelf ook dat soort mailtjes en staan klaar om anderen bij te staan. Zo bouwen we samen aan iets leukers, iets groters, iets geavanceerders.’