Brabantse Kempencollectie verbindt lokaal erfgoed

Initiatiefnemer van de Kempencollectie is zelfstandig adviseur Sies Vonk. ‘Als toenmalig conservator van het Eerselse Kempenmuseum De Acht Zaligheden zag ik hoe erfgoedinstellingen in de Kempen worstelen met dezelfde problematiek: teruglopende bezoekerscijfers, almaar groeiende collecties, ruimtegebrek en onvoldoende vrijwilligers om de collecties (digitaal) te beheren.’

De oplossing was om meer samen te werken. ‘Door de collecties op elkaar af te stemmen en gezamenlijk – fysiek en online – te presenteren wordt het erfgoed niet alleen beter getoond, ook kunnen de collecties flink ingekrompen worden door het afstoten van bijvoorbeeld doublures,’ zegt Sies.

Financiële impuls

Inmiddels bieden de betrokken erfgoedorganisaties verschillende fysieke presentaties die elk een hoogtepunt uit de Kempische geschiedenis tonen. Ook is er een collectiewebsite, Kempencollectie.online, ingericht. Sies: ‘Alle deelnemers zijn hiervoor overgestapt naar de Brabant Cloud, zodat ze toegang hebben tot een up-to-date collectieregistratiesysteem. Bovendien biedt het hen de mogelijkheid om de eigen collecties op verschillende plekken online te presenteren.’

Deze enorme impuls voor het Kempisch erfgoed is mede mogelijk gemaakt door financiële steun van de Provincie Noord-Brabant en het Mondriaanfonds, benadrukt Sies. ‘Daarnaast is Erfgoed Brabant een zeer waardevol partner gebleken. Niet alleen in de vorm van softwareleverancier, maar vooral ook door de inhoudelijke steun en de onuitputtelijke adviezen tijdens het gehele project.’

Onderdeel van een netwerk

Heemkundekring Pladella Villa in Bladel hoefde niet lang na te denken over de vraag om aan te haken. ‘Als je samenwerkt, sta je sterker en krijg je meer voor elkaar,’ zegt Annemiek Hendriks, die zich als vrijwilliger met de collectieregistratie bezighoudt. ‘Als heemkundekring kunnen we nu op een professionele manier onze collectie in kaart brengen, registreren en online presenteren.’

Edwin van Onna, inhoudelijk projectleider bij Cultuurhuis Bergeijk, voegt eraan toe: ‘Met deze samenwerking willen we laten zien dat we onderdeel uitmaken van een regionetwerk en vergroten we onze zichtbaarheid. Hopelijk gaan we in de toekomst ook gezamenlijk tentoonstellingen maken en bij gelegenheid collectie-onderdelen uitwisselen.’

Nog meer voordelen

Maar de samenwerking biedt nog meer voordelen, benadrukt Annemiek: ‘Het is waardevol om als erfgoedinstellingen in de regio met elkaar van gedachten te wisselen, bijvoorbeeld over de aanpak van de collectieregistratie. Deze contacten waren er voorheen niet en ik ervaar ze als erg nuttig. Bovendien hopen we sterker te staan in onze relatie naar de gemeente. We pakken de zaken professioneler en gezamenlijk aan en kunnen de waarde van onze plaatselijke instelling nu ook in regionaal verband aantonen.’

Zicht op elkaars collecties

Doordat de collecties nu online te zien zijn, hebben de deelnemers veel meer zicht op elkaars collecties. Zo ontdekte Cultuurhuis Bergeijk dat musea uit de regio sterk focussen op de prehistorische leefwereld. ‘Daardoor wordt het voor ons minder aantrekkelijk om hier de nadruk op te leggen, legt Edwin uit. ‘In de vaste collectie lokaal erfgoed leggen we daarom de focus op vroegmiddeleeuwse Merovingische vondsten in Bergeijk, de geschiedenis van de Teuten (rondreizende handelaren) en die van De Ploeg in relatie tot het moderne erfgoed van de architecten Gerrit Rietveld en Mien Ruys. De rode draad is dat deze brede groep pioniers, rondreizende handelaren, nieuwkomers en kolonisten samen Bergeijk gevormd hebben.’

Heemkundekring Pladella Villa is nog druk bezig met een collectieplan. ‘Dan krijgen we beter op het netvlies wat we met onze collectie willen vertellen, en weten we ook of we ons collectieprofiel kunnen aanscherpen,’ vertelt Annemiek. Wel is al duidelijk dat de eigen collectie die van de andere deelnemers deels overlapt. ‘Daarom nemen nu afscheid van bepaalde objecten omdat ze al meerdere keren, wellicht ook in veel betere conditie, voorkomen in de andere collecties.’