De Nationale Strategie Digitaal Erfgoed zet de gebruiker centraal. Iemand zoekt jaren-60-mode voor een schoolproject, wil een lokale WOII-foto terugvinden, of bladert gewoon door oude kranten. Het maakt niet uit of iets bij een museum staat of in een gemeentearchief. Uiteindelijk wil iemand gewoon vinden wat hij zoekt.

In 2023 deden Kantar Public (nu Verian) en Mare onderzoek voor het ministerie van OCW, als onderdeel van de verkenning naar een nationaal historisch museum. Bijna negen op de tien Nederlanders blijkt interesse te hebben in het verleden. Mensen vragen vooral om samenhang, meerdere invalshoeken en onbekende verhalen.

Ken je gebruiker

Werk je bijvoorbeeld aan de website van je erfgoedorganisatie? Begin bij je gebruikers. De gedragsprofielen digitaal erfgoed helpen daarbij. De één zoekt heel gericht (‘zwart-wit avondjurk 1966, Dior’). De ander bladert liever door thema’s als ‘jeugdhelden’, ‘vakantie aan zee’ of ‘de buurt door de jaren heen’.

Bij zulke verschillen in gedrag passen ook verschillende functies: een zoekbalk, filters (tijd, plek, maker) of een prettige beeldweergave. De gedragsprofielen geven per type gebruiker voorbeelden van functies én welke data je daarvoor nodig hebt.

De gebruiker heeft ook een stem

Het Verdrag van Faro – een Europese afspraak over de waarde van erfgoed voor de samenleving – maakt duidelijk dat erfgoed niet alleen draait om wat instellingen bewaren. Ook gemeenschappen en individuele mensen bepalen wat erfgoed is en welke kennis erbij hoort.

Of neem crowdsourcing en burgerwetenschap. Mensen vullen beschrijvingen aan, herkennen personen op foto’s of wijzen locaties aan. Zulke bijdragen maken digitaal erfgoed rijker en beter vindbaar.

Digitaal erfgoed werkt pas echt als het houdbaar, bruikbaar én zichtbaar is

Houdbaar, bruikbaar en zichtbaar horen bij elkaar. Ze versterken elkaar en kunnen niet los van elkaar worden gezien.

Een collectie kan pas zichtbaar zijn als de informatie duurzaam bewaard blijft (houdbaar) en goed wordt ontsloten (bruikbaar). En wat bruikbaar is, moet ook vindbaar zijn voor mensen die het willen zien of gebruiken (zichtbaar).

In de Nationale Strategie Digitaal Erfgoed worden deze drie invalshoeken daarom als één geheel benaderd. Zo werken organisaties beter samen en groeit de samenhang tussen collecties, diensten en infrastructuren. Dat maakt digitaal erfgoed sterker en beter toegankelijk voor iedereen.

Regel je rechten

Is een werk uit je collectie nog beschermd? Mag het online? Regeljerechten.nl leidt je stap voor stap door deze vragen.

Zwartwitfoto van kinderen die verspreid aan tafels in een klaslokaal zitten.